Ung thư tủy xương là một căn bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng đến tủy xương – nơi sản xuất các tế bào máu quan trọng trong cơ thể. Đây là một tình trạng nghiêm trọng, khó điều trị, và đòi hỏi sự chẩn đoán sớm cùng với phương pháp điều trị thích hợp. Các triệu chứng của ung thư tủy xương thường không rõ ràng, dễ gây nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác.
Ung thư tủy xương là gì?
Tủy xương, có cấu trúc giống như bọt biển, nằm bên trong xương và chứa các tế bào gốc, từ đó phát triển thành hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Ung thư tủy xương xảy ra khi các tế bào trong tủy phát triển bất thường hoặc nhân lên nhanh chóng. Đây là một loại ung thư đặc biệt và cần được phân biệt với ung thư xương. Mặc dù ung thư từ vị trí khác có thể di căn đến tủy xương, nhưng chúng không được xem là ung thư tủy xương.
Ung thư tủy xương có thể chia thành các loại sau, dựa trên loại tế bào bị ảnh hưởng:
-
Đa u tủy: Đây là loại phổ biến nhất, phát triển trong các tế bào plasma của tủy xương. Plasma là tế bào quan trọng trong hệ miễn dịch, giúp bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng và bệnh tật. Trong trường hợp này, các tế bào ung thư chiếm chỗ của tế bào khỏe mạnh, gây suy yếu hoặc phá hủy xương.
-
Ung thư bạch cầu: Loại này phát triển từ bạch cầu hoặc các loại tế bào khác. Tùy vào từng trường hợp, bệnh có thể tiến triển nhanh (cấp tính) hoặc chậm (mạn tính), dẫn đến sự sản xuất tế bào máu không bình thường.
-
Ung thư hạch: Dạng này phát triển từ các tế bào lympho, một loại bạch cầu, di chuyển trong máu và mô bạch huyết sau khi được sản xuất từ tủy xương. Ung thư hạch có thể xuất hiện ở nhiều nơi trong cơ thể và có thể bắt đầu từ các hạch bạch huyết rồi lan đến tủy xương.
Triệu chứng của ung thư tủy xương
Ban đầu, ung thư tủy xương thường không có dấu hiệu rõ ràng và có thể bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác. Bệnh thường được phát hiện qua xét nghiệm máu hoặc nước tiểu định kỳ.
Khi bệnh tiến triển, một số triệu chứng dễ nhận thấy bao gồm:
- Đau xương kéo dài, thường ở lưng, hông hoặc xương sườn;
- Xương dễ gãy, yếu và giòn;
- Sốt cao không rõ nguyên nhân;
- Sưng hạch bạch huyết;
- Nồng độ canxi trong máu cao;
- Cơ thể mệt mỏi, giảm cân đột ngột;
- Xuất hiện vết bầm tím, chảy máu không rõ nguyên nhân và các đốm đỏ nhỏ trên da;
- Tổn thương thận.
Vì bệnh tiến triển âm thầm với triệu chứng mơ hồ, nhiều người thường chủ quan và không đi khám sớm, dẫn đến việc bệnh thường chỉ được chẩn đoán ở giai đoạn nặng.
Tuổi thọ của bệnh nhân ung thư tủy xương phụ thuộc vào thời điểm phát hiện bệnh. Nếu bệnh được phát hiện sớm, cơ hội điều trị thành công và kéo dài tuổi thọ cao hơn. Ngược lại, khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, việc điều trị trở nên khó khăn, tốn kém, và có nguy cơ tử vong cao.
Thời gian sống của bệnh nhân còn phụ thuộc vào sức khỏe tổng quát, khả năng miễn dịch, và phản ứng với điều trị. Những người có thể trạng yếu, phát hiện bệnh muộn, hoặc có lối sống không lành mạnh thường có tuổi thọ thấp hơn. Tuy nhiên, tuân thủ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh có thể giúp kéo dài thời gian sống.
Nguyên nhân gây ra ung thư tủy xương vẫn chưa được xác định rõ ràng. Nhiều nghiên cứu cho thấy bệnh có thể xuất phát từ sự kết hợp của yếu tố di truyền và môi trường. Các tế bào máu có thể bị đột biến di truyền hoặc trải qua những thay đổi trong ADN, dẫn đến sự tăng sinh bất thường. Khi quá trình sản xuất tế bào máu mất kiểm soát, những tế bào không bình thường này sẽ dần thay thế các tế bào máu khỏe mạnh, gây ra các triệu chứng của bệnh.
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tủy xương bao gồm:
- Tuổi cao: Phần lớn các trường hợp được chẩn đoán xảy ra ở người trên 60 tuổi.
- Giới tính: Nam giới có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nữ giới.
- Chủng tộc: Người da đen có nguy cơ mắc đa u tủy xương cao hơn so với các chủng tộc khác.
- Tiền sử gia đình: Nếu có anh chị em hoặc cha mẹ mắc bệnh đa u tủy, nguy cơ mắc bệnh cũng tăng.
Ung thư tủy xương có chữa được không?
Ung thư tủy xương có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm và điều trị bằng các phương pháp tiên tiến. Quá trình điều trị thường tập trung vào việc tiêu diệt hoặc kiềm chế sự phát triển của tế bào ung thư, tăng cường hệ miễn dịch hoặc thực hiện ghép tủy xương. Tuy nhiên, nếu bệnh được phát hiện muộn, khi tế bào ung thư đã lan rộng và di căn, tỷ lệ tử vong sẽ cao hơn.
Cách phòng ngừa ung thư tủy xương
Để giảm nguy cơ mắc ung thư tủy xương, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:
- Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn chế độ dinh dưỡng cân đối, bao gồm nhiều rau củ, quả, ngũ cốc, protein và chất béo lành mạnh. Tránh tiêu thụ thực phẩm giàu chất béo bão hòa, đường và thực phẩm chế biến sẵn. Giữ cân nặng ở mức lý tưởng bằng việc tập thể dục đều đặn và hạn chế thói quen hút thuốc, uống rượu và sử dụng chất kích thích.
- Bảo vệ khỏi các tác nhân gây ung thư: Tránh tiếp xúc với các chất độc hại như hóa chất, bức xạ và thuốc trừ sâu. Nếu làm việc trong môi trường có nguy cơ cao, hãy tuân thủ các quy định an toàn và sử dụng biện pháp bảo vệ cá nhân.
- Kiểm tra di truyền: Nếu gia đình có người mắc ung thư tủy xương, hãy thảo luận với bác sĩ về việc kiểm tra gen di truyền để xác định nguy cơ cá nhân. Nếu có yếu tố di truyền, bác sĩ có thể đưa ra các biện pháp giám sát và quản lý rủi ro.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thực hiện kiểm tra sức khỏe và xét nghiệm máu định kỳ để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của ung thư tủy xương, từ đó tăng cơ hội điều trị kịp thời.
Ung thư tủy xương là một căn bệnh nghiêm trọng, nhưng việc phòng ngừa và phát hiện sớm có thể cải thiện cơ hội điều trị thành công. Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, tránh các yếu tố gây ung thư, kiểm tra di truyền và thực hiện các kiểm tra sức khỏe định kỳ, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh này.
