Phân biệt gãy xương và bầm tím xương
Gãy xương và bầm tím xương có nhiều điểm tương đồng về triệu chứng và nguyên nhân, nên rất khó xác định liệu xương có bị gãy hay chỉ bị bầm nếu không qua khám sức khỏe hoặc xét nghiệm chẩn đoán như chụp X-quang hoặc MRI.
Gãy xương
Gãy xương xảy ra khi xương bị tổn thương đến mức bị nứt hoặc gãy. Các trường hợp gãy xương có thể từ nhẹ như gãy xương do căng thẳng đến những tình huống nghiêm trọng. Ví dụ về một trường hợp gãy xương nghiêm trọng là gãy xương phức hợp, trong đó xương có thể đâm xuyên qua da. Nguyên nhân gây gãy xương có thể bao gồm chấn thương, loãng xương hoặc áp lực lặp đi lặp lại lên xương, chẳng hạn như do chạy hoặc nhảy.
Bầm tím xương
Bầm tím xương cũng có thể do chấn thương hoặc loãng xương, nhưng thay vì gãy, xương có thể chỉ có những vết nứt nhỏ, kèm theo máu và chất lỏng tích tụ dưới da. Những khu vực dễ bị bầm tím xương nhất thường là đầu gối và mắt cá chân.
Khó phân biệt
Việc phân biệt giữa nứt xương và bầm tím xương có thể gặp khó khăn nếu không có sự hỗ trợ của chụp X-quang. Những vết gãy nghiêm trọng thường có triệu chứng rõ ràng và nặng hơn, do đó ít có khả năng bị nhầm với vết bầm xương.
Triệu chứng gãy xương
Triệu chứng của gãy xương có thể khác nhau tùy theo mức độ nghiêm trọng và vị trí của nó. Một số dấu hiệu phổ biến bao gồm:
– Sưng, bầm tím hoặc chảy máu quanh vùng bị thương.
– Đau dữ dội, có thể tệ hơn khi di chuyển.
– Tê hoặc ngứa ran (nếu gãy xương gần dây thần kinh).
– Xương gãy nhô ra khỏi da.
– Khả năng vận động bị hạn chế hoặc không thể cử động chi hoặc chịu lực lên chân.
– Cảm giác “giòn” khi các mảnh xương gãy chạm vào nhau.
Triệu chứng của bầm tím xương
Các triệu chứng bầm tím xương có thể bao gồm:
– Đau và sưng tại vùng bị chấn thương.
– Xuất hiện cục cứng tại khu vực bị thương.
– Vùng da xung quanh bầm tím có thể chuyển màu đỏ hoặc hơi xanh.
– Hạn chế phạm vi chuyển động ở khớp hoặc chi bị ảnh hưởng.
Chẩn đoán gãy xương và bầm tím xương
Khi chẩn đoán tình trạng gãy xương hoặc bầm tím xương, bác sĩ sẽ hỏi về quá trình và thời điểm chấn thương xảy ra, cũng như các triệu chứng mà bạn gặp phải. Sau đó, họ sẽ tiến hành kiểm tra sức khỏe khu vực bị chấn thương, tìm kiếm các dấu hiệu sưng, bầm tím và đau.
Các xét nghiệm hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong việc phân biệt giữa gãy xương và bầm tím xương. Chụp X-quang có thể phát hiện các vết nứt xương, trong khi chụp cộng hưởng từ (MRI) thường cần thiết để xác định chính xác vết bầm xương.
Điều trị gãy xương
Đối với những trường hợp gãy xương nhẹ, phương pháp điều trị ban đầu thường áp dụng phác đồ RICE, một phương pháp tự chăm sóc có thể thực hiện tại nhà. RICE bao gồm:
– Rest (Nghỉ ngơi): Tránh sử dụng chi bị ảnh hưởng càng nhiều càng tốt trong vòng 24 đến 48 giờ.
– Ice (Chườm lạnh): Chườm túi nước đá lên khu vực bị thương trong khoảng 20 phút mỗi lần, từ 4 đến 8 lần mỗi ngày.
– Compression (Nén): Bác sĩ có thể đề nghị quấn băng khu vực bị thương, sử dụng nẹp hoặc các thiết bị nén khác.
– Elevation (Nâng cao): Nâng chi bị thương lên trên mức tim để giúp giảm đau và sưng.
Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen (Advil) và naproxen natri (Aleve) có thể giúp giảm đau. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những loại thuốc này có thể làm chậm quá trình phục hồi, vì chúng can thiệp vào phản ứng viêm – một phần của quá trình chữa lành tự nhiên của cơ thể.
Một số trường hợp gãy xương do căng thẳng có thể cần phải bó bột hoặc sử dụng nạng, đặc biệt là khi gãy xương xảy ra ở bàn chân hoặc cẳng chân.
Thời gian phục hồi phụ thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của gãy xương. Thông thường, quá trình chữa lành kéo dài từ 6 đến 8 tuần, nhưng đối với những trường hợp gãy xương nghiêm trọng hơn, thời gian có thể kéo dài hơn.
Điều trị bầm tím xương
Phương pháp RICE cũng được khuyến nghị như là biện pháp sơ cứu ban đầu cho bầm tím xương. Tương tự như trong điều trị gãy xương, nên tránh sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) vì một số loại thuốc này có thể làm chậm quá trình lành xương tự nhiên.
Bác sĩ sẽ chỉ định thời gian bạn cần tránh đặt trọng lượng lên xương bị ảnh hưởng. Nếu vết bầm tím ở bàn chân hoặc cẳng chân, bạn có thể cần sử dụng nạng để hỗ trợ. Phần lớn các vết bầm tím trên xương sẽ hồi phục trong vòng 4 đến 8 tuần.
Các trường hợp gãy xương nhẹ, chẳng hạn như gãy xương do căng thẳng, có thể khó phân biệt với bầm tím xương vì cả hai đều gây ra triệu chứng tương tự, bao gồm sưng và đau. Điểm khác biệt chính là bầm tím xương chỉ tạo ra những vết nứt nhỏ trong xương, không gây gãy hoàn toàn. Trong hầu hết các trường hợp, cả vết bầm tím và gãy xương sẽ lành trong vòng một đến hai tháng nếu được điều trị đúng cách.
